آرامگاه خواجه ربیع
اسم خواجه ربیع در تاریخ، ربیع بن خثیم اسدی ثوری کوفی می باشد و از خاندان بنی اسد و از هشت زاهد نامی صدر اسلام بوده است. او در نیمه دوم قرن اول هجری قمری از عربستان به خراسان آمده و در سال ۶۱ تا ۶۳ در نوغان فوت شد.
خواجه ربیع یکی از یاران و امام علی (ع) و از اصحاب حضرت محمد (ص) بود که در تاریخ به ربیع بن خثیم شناخته معروف بوده و در شهر کوفه عراق سکونت داشته است. وی در جریانات اختلاف بین امام علی و معاویه به منظور دوری از کشمکش ها از عراق به خراسان آمده و در سال 63 قمری که 61 سال سن داشت گذشت. او را در یک فرسنگی شمال نوغان دفن کرده اند که امام رضا(ع) نیز قبر وی را زیارت کرده اند. خواجه ربیع از قدیمی ترین افرادی است که در مشهد کنونی دفن شده است. آرامگاه خواجه ربیع بسیار زیبا و دیدنی است و برای مسلمانان یک محل زیارتی و متبرک تلقی می شود. این مقبره داخل یک باغی در روستای حسن آباد خواجه ربیع قرار دارد و اداره آن با آستان قدس رضوی است. باغ خواجه ربیع از قبرستان های بسیار مهم مشهد می باشد و فتحعلی خان قاجار هم در سال 1139 قمری توسط نادر قلی افشار در همین باغ به قتل رسیده و همانجا به خاک سپرده شده است. در قرن یازده هجری به توصیه شیخ بهایی و به دستور شاه عباس صفوی مقبره شگفت انگیزی برای فتحعلی خان ساخته شد که بنای کنونی نیز همان بنایی می باشد که در سال 1026-1031 ساخته شده است.
بنای این مقبره چهار ایوان و گنبدی دو پوسته با دهانه 18 متری است. خارج گنبد کاشی کاری های فیروزه ای چشم می نوازند و داخل آن نقاشی های طلایی رنگ مسحور کننده ای وجود دارد. از چهار ایوان داخلی اصلی بقیه چهار ورودی اصلی به شاه نشین ها راه دارد.
دیگر جاذبه های مشهد
کتیبه هایی به دست خط علیرضا عباس که خوشنویس بزرگی در زمان صفوی بود روی ساقه های گنبد وجود دارند. کاشی کاری های تک رنگ و معرق کاری های این بنا نیز علاوه بر ارزش مذهبی و تاریخی، ارزش های هنری را به چشم گردشگران تور مشهد هدیه می دهد. طرح مقبره خواجه ربیع در نمای بیرونی هشت ضلعی و از داخل، چهار ایوانی می باشد. از انتهای ایوان هایی که در اضلاع بزرگ قرار دارند، راهروهایی به داخل باز شده است. در بالای آرامگاه خواجه ربیع نیز یک گنبد فیروزه ای واقع شده و ارتفاع آن تا کف ۱۸ متر است. گنبد این آرامگاه با کاشی های فیروزه ای و داخل بنا نیز با نقاشی های طلایی رنگ تزئین شده است. از میان دیوار و پشت ایوان هاى چهارگانه اصلى، چهار ورودى وجود دارد که به شاه نشین ها راه دارند. روبروی ورودی باغ خواجه ربیع، آب انباری قرار دارد که ساخت آن به ام کلثوم و به کوشش میرزا صدرالدین و در دوره شاه سلیمان صفوی نسبت داده شده است و آقا محمد صادق، مستاجر موقوفه بقعه خواجه ربیع، آن را با درآمد خود مرمت نموده است.
بنای معروف تاج محل هندوستان که از عجایب هفت گانه جهان محسوب می شود با الهام از آرامگاه خواجه ربیع ساخته شده است. مقبره خواجه ربیع از چهارده قرن پیش محلی معروف و زیارتگاه مسلمانان شیعه و سنی بوده است. مقبره خواجه ربیع در ۱۵ دی ۱۳۱۰ توسط سازمان میراث فرهنگی و با شماره ثبت ۱۴۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مدت زمان بازدید از آرامگاه خوواجه ربیع حدود 1 الی 2 ساعت می باشد و ایام بازدید از آن در همه روزهای سال است. نرخ قیمت ورودی آرامگاه رایگان بوده و آدرس آن در استان خراسان رضوی، مشهد، انتهای خیابان خواجه ربیع می باشد.