جستجو در مجله گردشگری
دسته‌بندی ها
دریاچه بایکال روسیه| آشنایی با عمیق ترین دریاچه دنیا
در این مقاله می‌خوانید
[ نمایش ]دریاچه بایکال، نگین دریاچه‌های زمین، یادگاری از آنچه طی میلیون‌ها سال بر زمین گذشته و یکی از شگفتی‌های اعجاب‌آور طبیعت است. این دریاچه عظیم، یکی از مهم‌ترین ذخایر آبی جهان و یکی از بکرترین و زیباترین نقاطی است که گردشگران و طبیعت‌گردان می‌توانند از آن دیدن کنند. اگر می‌خواهید بدانید چرا این دریاچه از هر لحاظی منحصربهفرد و خارق‌العاده محسوب می‌شود، در سفر مجازی به این جای دیدنی با ما همراه شوید.
در ابتدا بد نیست به سراغ این پرسش برویم که دریاچه بایکال در کجا قرار دارد و کدام کشور این شگفتی طبیعت را در خود جای داده است. کشور روسیه، پهناورترین کشور جهان با طبیعتی بکر و دست‌نخورده، همان جایی است که دریاچه در قلب آن قرار دارد. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، این دریاچه در جنوب سیبری و بین استان ایرکوتسک روسیه و جمهوری بوریاتیا واقع شده است.
دورتادور دریاچه را کوه‌های مرتفع و پوشیده از برف احاطه کرده‌اند و جلوه‌ای بسیار دیدنی به این دریاچه بخشیده‌اند. در فصل بهار و تابستان، با گرم شدن هوا و آب شدن برف‌ها، دامنه‌های سرسبز کوه‌ها، پیرامون دریاچه کریستالی بایکال را می‌پوشانند و این دریاچه را دیدنی‌تر می‌کنند. این دریاچه عظیم در زمستان‌ها تبدیل به یک هیولای یخی می‌شود که ضخامت یخ‌های سطحی آن به یک و نیم یا حتی دو متر می‌رسد! این یخ‌های عظیم می‌توانند وزنی معادل ۱۵ تن یا حتی بیشتر را تحمل کنند.
دریاچه بایکال را می‌توان یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی روسیه به شمار آورد که نه فقط به دلیل شگفتی‌های طبیعی و زیبایی‌های محیط خاص آن، بلکه به دلیل شگفتی‌های زمین‌شناختی نیز گردشگران را به خود جلب می‌کند. زمین‌های اطراف دریاچه، همواره محل بروز زمین‌لرزه‌هایی هستند که باعث ایجاد شکستگی در پوسته زمین می‌شوند و از این شکستگی‌ها چشمه‌های معدنی آب گرم خارج می‌شود. به‌علاوه، ۴۵ جزیره کوچک و بزرگ در دریاچه وجود دارد که برخی از آنها مسکونی هستند و تا ۱۵۰۰ نفر در آنها زندگی می‌کنند. جزیره اولخون بهعنوان سومین جزیره دریاچه‌ای بزرگ جهان، یکی از پربازدیدترین مناطق دریاچه بایکال است که امکان آشنایی با فرهنگ خاص مردمان بومی را فراهم می‌آورد.
تصویری از دریاچه بایکال روسیه
دریاچه بایکال نقشه جالبی هم دارد که در این بخش می‌توانید آن را ببینید و کاملاً با موقعیت این دریاچه و نواحی اطرافش آشنا شوید:
موقعیت جغرافیایی نقشه بایکال روی نقشه گوگل
حالا که فهمیدیم بایکال در کدام اقلیم شگفت‌انگیز و دیدنی جهان واقع شده است، وقت آن است که به سراغ شگفتی‌ها و ویژگی‌هایی برویم که این دریاچه را از دیگر دریاچه‌های جهان متمایز می‌کند. دریاچه از لحاظ مساحت، کمی از کشور بلژیک بزرگتر است و هفتمین دریاچه بزرگ جهان قرار می‌گیرد.
یک ویژگی بسیار مهم و منحصربهفرد بایکال، ژرفای آن است که در عمیق‌ترین نقطه‌اش، به ۱۶۴۲ متر می‌رسد. از سوی دیگر، حجم آبی که این دریاچه در خود جای می‌دهد باتوجه به عمق آن، به بیش از ۲۳ هزار کیلومتر مکعب می‌رسد. با توجه به اینکه آب دریاچه، شیرین یا به اصطلاح Freshwater محسوب می‌شود، این دریاچه بیشترین آب شیرین جهان را در خود ذخیره کرده است و به عبارتی، بزرگترین دریاچه آب شیرین جهان از لحاظ حجم آب است. بد نیست بدانید که این حجم از آب، معادل ۲۲- ۲۳ درصد کل آب‌های شیرین سطحی در جهان است!
شگفتی‌های بایکال هنوز تمام نشده. مسئله بعدی، به عمر و قدمت این دریاچه برمی‌گردد. علی‌رغم اینکه دریاچه‌ها معمولاً از نظر زمین‌شناسی جوان محسوب می‌شوند، اما دریاچه بایکال قدیمی‌ترین دریاچه جهان به شمار می‌رود که ۲۵ تا ۳۰ میلیون سال قدمت دارد! بخش‌هایی از دریاچه در دوره سوم زمین‌شناسی شکل گرفته‌اند و این دریاچه و کوه‌های اطرافش به احتمال زیاد بر اثر شکسته شدن و حرکت پوسته زمین شکل گرفته‌اند.
افزون بر اینها، دریاچه بایکال یکی از شفافترین دریاچه‌های جهان به شمار می‌آید که آب آن آنقدر شفاف و زلال است که می توان تا عمق ۴۰ متری را به راحتی مشاهده کرد. به علاوه، عمیق‌ترین شکاف قاره‌ای سیاره زمین نیز در حفره رودخانه بایکال قرار دارد.
یکی دیگر از ویژگی‌های جالب این دریاچه، دمای آن است که به طور قابل‌توجهی نسبت به منطقه سیبری معتدل‌تر است. دمای دریاچه در زمستان‌ها به‌طور میانگین به منفی ۲۱ درجه سانتی‌گراد می‌رسد (در حالی که سایر نقاط سیبری به منفی ۹۰ درجه هم می‌رسند). در تابستان‌ها نیز دمای هوا نهایتاً به ۱۸ درجه سانتی‌گراد می‌رسد که دمایی کاملاً مطبوع و معتدل محسوب می‌شود.
شاید تاکنون نام مجمع‌الجزایر گالاپاگوس را شنیده باشید؛ جزایری استوایی که به سبب تنوع گیاهی و جانوری بسیار منحصربه‌فردشان مشهور هستند. حال بد نیست بدانید که دریاچه بایکال را گالاپاگوس روسیه نیز می‌دانند. جایی که تنوع بی‌نظیر و چشمگیری از جانوران و گیاهان را در خود جای داده است. موقعیت جغرافیایی خاص دریاچه که باعث دور از دسترس بودن آن شده، قدمت طولانی و ویژگی‌های خاص آب این دریاچه (مثل بالا بودن میزان اکسیژن در آب) باعث شکل‌گیری یکی از خاص‌ترین و منحصر‌به‌فردترین اکوسیستم‌های جهان در این منطقه شده است.
این دریاچه زیستگاه بیش از ۱۰۰۰ گونه گیاهی و ۲۵۰۰ گونه جانوری است که گونه‌های بومی و خاص این منطقه محسوب می‌شوند.
در میان گونه‌های حیوانی ساکن دریاچه، یکی از مشهورترین‌ها، نِرپا یا فوک بایکال، تنها گونه فوک ساکن در آب شیرین جهان است که در این دریاچه زندگی می‌کند. اگرچه معمولاً فوک‌ها در دریاهای آزاد زندگی می‌کنند؛ اما بیش از ۱۰۰ هزار نرپا در بایکال وجود دارد که خود یکی از شگفتی‌های طبیعی دریاچه محسوب می‌شود. حدود ۵۰ گونه ماهی از جمله گونه گوبی، ماهی‌های خاکستری، ماهی‌های سفید دریاچه‌ای، ماهی‌های خاویاری، ماهی قزل‌آلا آمول و گونه‌ای از عقرب‌ماهی‌ها نیز در این دریاچه زندگی می‌کنند.
علاوهبر گونه‌های آبزی، گونه‌های خشکی‌زی مهمی نیز طبیعت بکر اطراف دریاچه را بهعنوان زیستگاه خود انتخاب کرده‌اند. خرس قهوه‌ای، گرگ اوراسیا، روباه قرمز، سمور، گوزن شمالی، خرگوش صحرایی و موش قطبی از جمله حیوانات منحصربهفرد این منطقه هستند. همچنین، دریاچه بایکال میزبان بیش از ۲۳۶ گونه پرنده است که در میان آنها، خوتکای بایکال شهرت جهانی دارد.
عکسی از پوشش گیاهی در دریاچه بایکال
بهترین زمان سفر به روسیه و دریاچه بایکال، دو فصل کاملاً متفاوت است:
دریاچه بایکال با عمر طولانی خود، حضوری پررنگ در فرهنگ و باورهای مردم روسیه دارد و از این رو افسانه‌ها و اسرار عجیب و غریبی را در ذهن مردم ایجاد کرده است. یکی از اسرار این دریاچه که برخلاف داستان‌های اسرارآمیز دیگر، به زمان‌های خیلی دور برنمی‌گردد، روایت‌هایی است که درباره دیده شدن بیگانگان فضایی و بشقاب‌پرنده در پیرامون این دریاچه صحبت می‌کنند. برخی از مردم منطقه سیبری، گزارش‌هایی حاکی از مشاهده اجسام پرنده فضایی بر فراز آسمان دریاچه ارائه کرده‌اند. البته همانطور که می‌دانید، نه صحت این گزارش‌ها و نه وجود UFOها هرگز تأیید نشده است.
اگر به سراغ اسرار قدیمی‌تر این دریاچه برویم، به افسانه‌های محلی مردم بوریات می‌رسیم. مردم این منطقه معتقدند هیولایی به نام لوسو خان که نوعی اژدهای آبی است در این دریاچه زندگی می‌کند و ماهیگیران را به دام انداخته و به دنیای زیر آب می‌برد. این هیولای افسانه‌ای شبیه به ماهی‌های خاویاری غول‌پیکر با چهره‌ای شیطانی است که بارها و بارها دیده شده و مردم بومی آن را واقعی می‌دانند. این شایعه به حدی قدرت پیدا کرد که در دهه ۱۹۸۰ محققان به جستجوی آن برآمدند و حتی یک جسم متحرک ۳۰ متری را نیز در اعماق دریاچه مشاهده کردند؛ اما نتوانستند به ماهیت آن پی ببرند. تاکنون کسی نمی‌داند آیا موجوداتی ماورائی در این دریاچه ساکن هستند یا این مشاهدات صرفاً گونه‌های جانوری خاص این منطقه هستند.
همانطور که گفتیم، دریاچه بایکال عمیق‌ترین دریاچه جهان به شمار می‌رود و همین مسئله نیز خود افسانه‌های زیادی را به وجود آورده است. برای مثال، برخی معتقدند در عمیق‌ترین نقطه دریاچه، همان جایی که عمق آن به حدود ۱۷۰۰ متر می‌رسد، راهی به سمت جهان‌های دیگر گشوده می‌شود. مردم محلی معتقدند در بالای این نقطه، گردابی بر روی سطح آب ظاهر می‌شود که قایق‌ها را به سمت خود می‌کشد و به اعماق آب می‌برد. البته آنگونه که کاوش‌های علمی در حال حاضر نشان داده‌اند، این نقطه یک گسل زمین‌شناختی و شکاف قاره‌ای است.
دریاچه بایکال از داستان‌های ارواح و اشباح نیز در امان نبوده است. برخی افراد که به دریاچه سفر کرده‌اند، خبر از مشاهده اشباحی در مه می‌دهند. مردم محلی معتقدند زمانی که یکی از حاکمان قدیمی و سربازانش قصد گذشتن از دریاچه یخ‌زده در زمستان را داشتند، دریاچه به‌طور معجزه‌آسایی از هم شکافته، سپاهِ آنها را بلعیده است و شبح‌هایی که در مه ظاهر می‌شوند، ارواح سرگردان آن سربازان هستند.
یکی دیگر از جذابیت‌های اسرارآمیز این دریاچه در جزیره اولخون نهفته است. ساکنان این جزیره به شمنیسم اعتقاد دارند. به این معنی که معتقدند از طریق ارتباط با ارواح و سفر کردن به دنیای ارواح می‌توانند بین جهان مادی و روحانی پل بزنند و از قدرت ارواح برای تشخیص و درمان بیماری‌های جسمی و روحی بهره ببرند. در جزیره اولخون، صخره مقدسی برای شمن‌باوران وجود دارد و در بخش‌های مختلف جزیره، نشانه‌هایی از برگزاری مراسم آیینی شمنی به چشم می‌خورد که نوارها و پارچه‌های رنگی پیچیده‌شده به دور درختان، یکی از بارزترین آنها هستند.
قصه‌ها و افسانه های دریاچه بایکال به قدری زیاد است که حتی علت نامگذاری آن هم افسانه‌های خاص خود را دارد.
اولین افسانه که محبوب‌ترین بین مردم بوریات هم به شمار می‌رود می‌گوید که در زمان‌های دور، زلزله‌ای بسیار بزرگ رخ داد و در اثر آن، شکافی عظیم در زمین ایجاد شد که آتش از آن فوران می‌کرد و همه‌چیز را می‌سوزاند. ساکنین این منطقه به درگاه خدایان زاری می‌کردند و از آنها می‌خواستند که آتش را متوقف کنند یا به زبان روسی می‌گفتند: “Bye-gal”
در نهایت، آتش خاموش شد و در محل شکاف برداشتن زمین، یک حفره عمیق پر از آب شکل گرفت که بعدها بایکال نامیده می‌شود.
یک افسانه دیگر که بایکال و رود مشهور آنگارا را به یکدیگر مربوط می‌سازد، درباره پیرمردی به نام بایکال است. او پیرمردی ثروتمند و محترم بود که چندین پسر و یک دختر زیبا به نام آنگارا داشت. زمانی که آنگارا تصمیم به ازدواج با محبوبش می‌گیرد با مخالفت بایکال مواجه می‌شود و درنهایت نیز بایکال او را زندانی می‌کند. بالاخره آنگارا ناپدید می‌شود و پیرمرد در فراق او آنقدر اشک می‌ریزد که دریاچه بایکال شکل می‌گیرد.
عکسی از دریاچه بایکال
دریاچه گالاپاگوس یکی از جاذبه‌های مهم روسیه به شمار می‌رود. شما می‌توانید در فصل سرما به روسیه سفر کنید و روی سطح دریاچه، از سورتمه‌سواری، اسکی، پاتیناژ و بازی‌های برفی و یخی لذت ببرید. اگر هم در فصل گرما به روسیه سفر کنید، می‌توانید از طبیعت زیبا و منحصربهفرد اطراف دریاچه لذت ببرید و حتی در آن شنا یا قایق‌سواری کنید. فقط باید تحمل دمای کم آب را هم داشته باشید؛ چون در تابستان هم کمی خنک است. شاید حتی شانس آوردید و موفق شدید با هیولای بایکال ملاقات کنید.
دریاچه بایکال مجموعه‌ای از «ترین»هاست: عمیق‌ترین دریاچه جهان، بزرگترین دریاچه آب شیرین جهان، قدیمی‌ترین دریاچه جهان و یکی از شفافترین آب‌های جهان. این دریاچه عظیم و شگفت، با تنوع گیاهی و جانوری خارق‌العاده، مناظر طبیعی چشم‌نواز، جزایر زیبا و منحصربهفرد، تفریحات زمستانی جذاب و اسراری عجیب و غریب، یکی از خاص‌ترین و هیجان‌انگیزترین جاهای دیدنی روسیه به شمار می‌رود که تماشای آن را در تور روسیه به همه شما توصیه می‌کنیم.
سؤالات متداول:
1. دریاچه بایکال کجاست؟
این دریاچه در کشور روسیه، در جنوب سیبری و بین استان ایرکوتسک روسیه و جمهوری بوریاتیا واقع شده است.
2. موجود عجیب دریاچه بایکال چیست؟
مردم ناحیه بایکال معتقدند که موجودی افسانه‌ای به نام لوسوخان که شبیه به یک ماهی بسیار غول‌پیکر است در اعماق این دریاچه زندگی می‌کند و گاهی ماهیگیران را به کام مرگ می‌کشاند. حتی محققان در سال 1980 تلاش کردند که این موجود غول‌پیکر را شناسایی کنند و اتفاقاً یک جسم غول‌پیکر 30 متری هم دیدند؛ اما درنهایت نتوانستند به ماهیت آن پی ببرند.
