جستجو در مجله گردشگری
دسته‌بندی ها
بازار بزرگ تهران شاهراه اقتصادی ایران
در این مقاله می‌خوانید
[ نمایش ]بازار تهران مهم‌ترین مرکز اقتصادی ایران و از بزرگترین و تاریخی ترین بازارهای کشورمان است. در بازار تهران در کنار خرید و یافتن هرچه که لازم دارید، می‌توانید از قسمت‌های تاریخی آن دیدن کرده و جاذبه‌های اطراف آن را تماشا کنید. برای آشنایی با بازار تهران و قسمت‌های مختلف آن با ما همراه باشید.
بازار تهران با وسعتی بالغ بر یک کیلومتر مربع از بزرگترین بازارهای ایران به شمار می‌رود. این بازار را می‌توان از مهم‌ترین و پررنگ‌ترین مراکز اقتصادی ایران دانست. یازار تهران از نظر اقتصادی از مجموعه از عمده فروش‌ها، خرده فروش‌ها، کارگاه‌های تولیدی، انبارها، دفاتر فروش شرکت‌ها و کارخانه‌ها و ... تشکیل شده است. این مراکز در کنار هم ترکیب پیچیده اقتصادی‌ای ایجاد کرده و از ستون‌های اقتصادی ایران به شمار می‌روند. بازار تهران همچنین به عنوان یک مرکز اصلی برای توزیع و تجارت با شرکت‌های خارجی نیز به شمار می‌رود و از این نظر نیز یک شاهراه اقتصادی بسیار مهم است.
بازار بزرگ تهران
در کنار اهمیت اقتصادی این بازار دارای اهمیت تاریخی نیز هست و بازدیدکنندگان زیادی از قسمت‌های تاریخی بازار تهران دیدن می‌کنند. گاهی در این بازار بزرگ انواع نمایش‌های معرکه‌گیری به سبک قدیم اجرا می‌شود و شما می‌توانید نمایش‌ها و آثار سنتی و تاریخی زیادی را در بازار پیدا کنید. بازار تهران همچنین دارای رستوران‌های قدیمی و بسیار باکیفیتی ست که در طول سالیان افراد زیادی را به آنجا کشانده اند. بازار بزرگ تهران در تاریخ ۲ آبان ۱۳۵۶ با شماره 1540 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
بر اساس اسناد به جا مانده تاریخی، اولین بناهای بازار تهران در میان سال‌های ۹۰۷ تا ۱۱۳۵ و در دوران حکومت صفویان ساخته شده است. شاه طهماسب صفوی در سفرهایش به شهر ری برای زیارت حضرت عبدالعظیم (ع)، به تهران علاقه‌مند می‌شود. این علاقه او باعث می‌شود آبادانی‌هایی در تهران به دستور او رخ دهد. یکی از این تغییرات در تهران به راه افتادن بساط دکه‌ها، حجره‌ها و دستفروشان و ایجاد بازار خندق بود. بسیاری از تحلیلگران تاریخی با تکیه بر شباهت توصیفات این بازار با بازار بزرگ تهران، هسته اولیه این بازار را در دوره صفویه می‌دانند.
شروع دوره قاجار و انتخاب تهران به عنوان پایتخت ایران باعث رونق وسیع و سریعی در بازار تهران شد.
آغا محمدخان قاجار با بازسازی دالان‌ها، حجره‌ها و سایر بخش‌ها، به رونق این بازار کمک کرد؛ به‌طوری که فروشندگان و خریداران زیادی راهی این مکان شدند. در دوران فتحعلی‌شاه، یک مسجد جامع در حوالی بازار ساخته شد و در همین دوران بود که بازار از سمت غرب و شمال غرب گسترش یافت و بازار مروی، چهار سوق بزرگ و کوچک و چهل تن ساخته شدند. بازار به سمت ارگ و مسجد جامع هم کشیده شد و فاصله ی بین این دو مکان، به پر رونق‌ترین و معروف‌ترین بخش های بازار بزرگ تبدیل شد. در عهد محمدشاه قاجار نیز بازار بین‌الحرمین به این بازار اضافه شد.
بازار تهران در زمان قاجار
اوج رونق و دوران طلایی بازار تهران در دوره ناصرالدین شاه قاجار اتفاق افتاد. ناصرالدین شاه ورودی‌های بازار را ساماندهی کرد و یک ورودی اصلی برای بازار با عنوان «بازار بزرگ» بنا کرد. با این ساماندهی به مرور تعداد راسته‌های بازار بیشتر شده و سراهای زیادی از جمله سرای امیر، بازار امیر، بازار کفاش‌ها، بازارچه‌هایی نظیر بازارچه معیر و قوام‌الدوله در دوره این پادشاه ساخته شدند.
در دوره پهلوی، با شکل‌گیری مدرنیته و ساخت بازارچه‌ها، کارکرد سنتی بازار تهران در امور اجتماعی و فرهنگی و حتی اقتصادی تاحدی روندی نزولی پیدا کرد.
بازار تهران علاوه بر اهمیت اقتصادی‌اش، در دوران قاجار و پهلوی نقش مهمی در تحولات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی داشت. حضور پررنگ بازاری‌ها را می‌توان در دوره مشروطیت دید که علیه دولت ایستادند و با مردم همراه شدند و در مسجد امام تحصن کردند. در پیروزی انقلاب اسلامی نیز کسبه بازار به مردم پیوستند و در این پیروزی دست داشتند.
امروزه بازار بزرگ تهران فقط کارکرد اقتصادی خود را حفظ کرده است و یکی از بهترین مکان های دیدنی استان تهران برای گردشگری به شمار می‌رود. از قرن نوزدهم تا به امروز، بسیاری از گردشگران این بازار را قویترین جاذبۀ تهران می دانند.
بازار تهران معماری ویژه‌ای نیز دارد و در جای جای آن می‌توان عناصر معماری مختلف مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی را مشاهده کرد. تعتدادی از این عناصر عبارتند از:
سرا به حالت یک محوطه میانی با مغازه‌ها و حجره‌هایی دور تا دور آن می‌گویند. این حجره ها از نظر شکل، زمین، تعداد طبقات، رواق ها، راهروها و حتی نوعی ایوان ها نیز با یکدیگر تفاوت دارند.
گذرگاه اصلی و فرعی که مسیر طولانی دارند و در هر دو طرف آن دکان ها واقع شده اند.
فضای سر پوشیده برای عرضه یک کالای خاص می باشند که شاهد تزیینات چشمگیری به نسبت دیگر بخش های بازار در آن هستیم.
به محلی که دو راسته اصلی به یکدیگر می‌رسند، چهارسوق می‌گویند. چهارسو ها معمولا دارای تزیینات زیاد و معماری منحصربه‌فردی هستند.
معماری سنتی و تاریخی بازار بزرگ تهران
مساحت بازار بزرگ تهران برابر با ۱۰۵ هکتار است و دارای قسمت های مختلفی همچون تیمچه، بازار، راسته، پاساژ، مغازه، مسجد، تکیه و زیرگذرهای مختلفی است. قسمت های قدیمی بازار، دارای معماری طاقی و گنبدی شکل در سقف هستند که نور داخل این قسمت‌ها از طریق سوراخ‌ها و روزنه‌هایی که در آجرها وجود دارد و به داخل می تابد، تامین می شود. در سال‌های اخیر به علت نوسازی‌ها و ساخت و سازهای گوناگون بسیاری از قسمت‌های تاریخی بازار ازبین رفت. بخش های قدیمی ای که از بازار در حال حاضر باقی مانده است شامل؛ بازار امیر، سر در سبزه میدان، چهارسوق بزرگ و بخش های مرتبط با مسجد جامع است.
از دیگر تغییرات ایجاد شده در بازار در طول زمان، از دست رفتن تعدادی از مشاغل و جایگزینی آن‌ها با مشاغل دیگر است که باعث تغییر فضا و حال و هوای بازار نیز شده است. به عنوان مثال با گذر زمان و تغییر نیازهای اجتماعی، بازار توتون فروش‌ها اهمیت خود را از دست دادند و برخی بخش‌ها مثل بازار زرگرها و حلبی‌سازها کوچک‌تر شدند. سه كاروانسرای تاريخی از جمله كاروانسرا گلشن شكن نیز در بازار وجود دارد كه به مغازه و حجره تبدیل شده‌اند.
از نظر معماری، بازار تهران مجموعه ای از راهروهای مختلف، طاق‌های ضربی، گنبدها و... است که هر بخش آن با دقت بسیار زیاد و معماری خاصی ساخته شده است. به دلیل این که معماری کلیه بازار به دلیل بازسازی‌های مختلف و اضافه شدن بخش‌های جدید در طول تاریخ همواره در حال تغییر بوده است، نمی توان سبک معماری خاصی را به آن نسبت داد. با این حال بسیاری از افراد معماری بازار بزرگ تهران را به معماری تهرانی نسبت می‌دهند و آن را نشات گرفته از این سبک می‌دانند.
قبل از رفتن به بازار تهران باید در نظر داشته باشید که بهتر است برای رفتن به بازار ساعات اولیه روز و یا نهایتا اوایل عصر را انتخاب کنید چراکه گشت و گذار در بازار قدیمی تهران به پیاده‌روی طولانی و مداوم نیاز دارد و باید زمان کافی برای این کار را هم داشته باشید. برای گردش در بازار تهران و خریدی موثر و موفق باید بدانید دقیقا چه می‌خواهید و کالایی که لازم دارید را کجای بازار می‌توانید پیدا کنید. زیرا که بازار تهران مانند شهری پر پیچ و خم شما را در خود غرق می‌کند. این بازار دارای تیمچه‌ها و سراهای زیادی ست که هرکدام مربوط به کالا و مشاغل خاصی می‌باشد. در ادامه می‌خواهیم به شما نشان دهیم کالاهای رایج مورد نیاز خود را از کجای بازار تهران می‌توانید تهیه کنید.
محصولات زیبایی و آرایشی: کوچه مروی بهترین مکان برای خرید لوازم آرایشی اصل و باکیفت و با قیمت مناسب است.
کوچه مروی در بازار تهران
آجیل و خشکبار: بازار چهارسوق بهترین بخش بازار برای خرید خشکبار و آجیل است.
شال و روسری: انواع شال، روسری، دستکش، کلاه و غیره را در بازار جعفری خریداری کنید. قیمت اجناس در این بازار بسیار مناسب است.
لوازم خانگی: در بازار حاجب الدوله می‌توانید طیف وسیعی از محصولات خانگی را با قیمت مناسب تهیه کنید.
طلا و جواهر: در بازار زرگرها دست‌مزد پایینی برای طلا در مقایسه با سایر فروشگاه‌های طلا در نظر گرفته می‌شود.
راسته زرگرها در بازار بزرگ تهران
بدلیجات: بازار سلطانی متنوع‌ترین انتخاب‌ها را برای خرید بدلیجات پیش روی شما قرار می‌دهد.
پوشاک زنانه: برای خرید پارچه و لباس زنانه باید بازار عباس آباد را خوب بگردید.
لوزم تحریر: بهترین قسمت بازار برای خرید انواع لوازم تحریر بازار بین الحرمین می‌باشد.
کیف، کوله پشتی و چمدان: بازار یا سرای مشیر بهترین مکان برای خرید انواع کیف و کفش و کوله در بازار تهران می‌باشد. اکثر فروشگاه‌های این قسمت عمده‌فروش هستند اما احتمالا بتوانید با کمی اصرار کالای مورد نظر خود را بخرید.
در بازار تهران راسته‌های زیاد دیگری برای خرید انواع محصولات و کالاها مانند ادویه‌جات، فرش، کاغذ، مس، اسباب بازی و ... وجود دارد که باید قبل از رفتن به بازار راسته آن‌ها را پیدا کرده و با خیالی آسوده از کیفیت و قیمت از آن‌ها خرید کنید.
رستوران مسلم از بهترین رستوران‌های بازار تهران
بخش‌های داخلی بازار در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 تا 17 و در روزهای پنجشنبه از ساعت 9 تا 14 فعال هستند.
بازار رضا و بخش های خارجی بازار تهران در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 تا 19 و در روزهای پنجشنبه از ساعت 9 تا 17 فعالیت می‌کنند.
در روزهای جمعه داخل بازار بسته است و تنها بخش‌های خارجی و پاساژهای منتهی به خیابان اصلی بازار باز هستند.
بازار تهران در دوران شیوع ویروس کرونا
کاخ گلستان در بازار تهران
برای رفتن به بازار تهران و گشت و گذار در آن، راه های مختلف زیادی وجود دارد که بسته به وسیله نقلیه‌ای که انتخاب می‌‌کنید متفاوت است. در ادامه چند مورد از این مسیرها را بررسی می‌کنیم.
برای این که بتوانید با استفاده از مترو به بازار بزرگ تهران دسترسی پیدا کنید، می توانید خود را به خط شماره ۱ مترو تهران یعنی خط قرمز رنگ رسانده و در این مسیر در ایستگاه ۱۵ خرداد پیاده شوید و با کمی پیاده روی خود را به بازار ۱۵ خرداد رسانید.
اگر دوست دارید تا با استفاده از خطوط بی آر تی به بازار بزرگ تهران رسیده و از آن بازدید کنید، می توانید خود را به خط تجریش-راه آهن رسانده و در ایستگاه منیریه یا امام خمینی از اتوبوس های بی آر تی پیاده شوید. سپس با کمی پیاده روی یا با استفاده از تاکسی و اتوبوس به سمت خیابان پانزده خرداد حرکت کنید.
جذاب ترین مقالات را در اینجا بخوانید
بهترین بازارهای مسکو برای خریدهای شگفت انگیز
سوالات متداول
بازار بزرگ تهران کجاست؟
بازار بزرگ تهران در منطقه ۱۲ شهر تهران قرار دارد. این بازار که تقریبا در جنوب شهر تهران واقع است، از جنوب به خیابان مولوی، از شرق به خیابان مصطفی خمینی (سیروس)، از شمال به خیابان پانزده خرداد و از غرب به خیابان خیام منتهی می‌شود.
چگونه با مترو به بازار تهران برویم؟
دسترسی به بازار تهران از طریق مترو بسیار راحت است. کافی ست از هرجا هستید سوار مترو شده و وارد خط قرمز شوید و خود را به ایستگاه پانزده خرداد برسانید. در این صورت هنگام خروج از مترو دقیقا از وسط بازار سر در می‌آورید.
بازار تهران چه زمانی ساخته شد؟
هرچند اختلافات زیادی بر سر قدمت بازار تهران وجود دارد اما بسیاری قدمت آن را مربوط به سال ۹۰۷ تا ۱۱۳۵ و دوران صفویان می‌دانند. طبق تاریخی که بر جا مانده است، بنای اولیه ی بازار در دوران شاه طهماسب اول صفوی ساخته شده است و طبق نوشته ی طنیع الدوله، چهارسوی بزرگ و کوچک آن در دوران فتحعلی شاه قاجار بنا نهاده شد.
آیا بازار تهران در ایام کرونا باز است؟
با توجه به اوجگیری شیوع کرونا در شهر تهران، بازار تهران از روز 21 فروردین ماه سال 1400 به مدت دو هفته تعطیل شد. باز شدن بازار بعد از این تاریخ هنوز به صورت دقیق اعلام نشده است.
