ترکیه کشوری سکولار است و در آن اقلیت‌های دینی می‌توانند آزادانه مراسمات و جشن‌های خود را برگزار کنند. عید پاک ارتدوکس یکی از مهمترین اعیاد تعطیل دین مسیحیت است. مسیحیان ترکیه بعد از چهل روز روزه‌ داری به استقبال عید پاک می‌روند. آن‌ها در این روز جشن می‌گیرند، شمع روشن می‌کنند و آتش بازی می‌کنند. هرساله شرکت در این مراسمات گردشگران زیادی را به ترکیه می‌کشاند. برای آشنایی بیشتر با مراسمات و جشن‌ها با ما همراه باشید.

عید پاک یا جشن ایستر چیست؟

عید پاک تعطیلات مسیحی است که اعتقاد به زنده شدن عیسی مسیح را جشن می‌گیرد. مسیحیان بر این باورند که در این روز عیسی مسیح پس به صلیب کشیده شدن دوباره زنده شده و برخاست و از این رویداد به‌عنوانِ رستاخیز مسیح یاد می‌کنند. در کتاب مقدس، این واقعه سه روز پس از مصلوب شدن عیسی توسط رومی‌ها و تقریباً در سال 30 میلادی رخ داده است. عید پاک در پایان هفته مقدسی است که عیسی وارد اورشلیم می‌شود و توسط سربازان رومی دستگیر و پس از تحمل مصائب و سختی‌ها بر فراز تپه گلگتا در اورشلیم مصلوب می‌شود. زمان این عید، برخلاف سایر اعیاد و مراسم، ثابت نیست.

مجموعه حوادث و تعطیلات قبل از هفته مقدس شروع شده و با روزه بزرگ آغاز می‌شود. در مدت روزه بزرگ، مسیحیان به مدت 40 روز روزه‌داری می‌کنند. ایام روزه از چهارشنبه خاکستری آغاز و در نیمه شب شنبه مقدس یعنی روز قبل از عید پاک به پایان می‌رسد. ایام روزه یادآوری دوره‌ای می‌باشد که حضرت عیسی قبل از پیامبری به تنهایی در بیابان سپری کرده است. روز قبل از روزه‌داری به عنوان سه شنبه چرب شناخته می‌شود که آخرین روز غذا خوردن و شادی پیش از شروع مراسم روزه‌داری می‌باشد.

مراسمات کلیسای مسیحیان در شب عید پاک

هفته مقدس شامل پنجشنبه بزرگ (جشن شام آخر عیسی با 12 رسول خود)، جمعه خوب (که در آن مصلوب شدن عیسی مسیح مشاهده می‌شود) و یکشنبه عید پاک می‌باشد. اگرچه در آیین مسیحی تعطیلات دارای اهمیت مذهبی بالا است، اما بسیاری از سنتهای مربوط به عید پاک به دوران پیش از مسیحیت و بت‌پرستی برمی‌گردد.

عید پاک چه زمانی ست؟

یکشنبه عید پاک و جشن های مربوط به آن، مانند چهارشنبه خاکستری و ...، "اعیاد قابل جابجایی" محسوب می‌شوند. به این صورت که تاریخ دقیقی ندارند. عید پاک برای مسیحیان غربی بدین گونه محاسبه می‌شود که اولین یکشنبه بعد از ماه کاملی که پس از اعتدال بهاری (تساوی زمان روز و شب) باشد، عید پاک است. این تاریخ معمولا هرسال میان ۲۲ مارس (۲ فروردین) تا ۲۵ آوریل (۵ اردیبهشت) تغییر می‌کند.

روند تغییر زمان عید پاک در سال‌های مختلف

مسیحیان کاتولیک و پروتستان عید پاک را مطابق تقویم میلادی جدید و در ماه مارس تجلیل می‌کنند، در حالی که کلیساهای ارتدوکس، این عید را بر اساس تقویم میلادی قدیمی (ژولینی یا رومی) جشن می‌گیرند.

در نتیجه برای مسیحیان ارتودکس که به تقویم جولیان پایبند هستند، عید پاک هر ساله یکشنبه بین 4 آوریل (15 فروردین) تا 8 مه (18 اردیبهشت) می‌افتد.

عید پاک در سال 2021 در چه تاریخی است؟

روز عید پاک برای جامعه مسیحیان کاتولیک و پروتستان که به تقویم میلادی پایبندند در تاریخ 4 آپریل (15 فروردین سال 1400) و برای مسیحیان ارتودکس روز 2 می (12 اردیبهشت ماه) می‌باشد.

چرا به عید پاک "Easter" گفته می شود؟

سنت بید بزرگ، نویسنده قرن 6 کتاب "تاریخ کلیسایی مردم انگلیس" معتقد است که کلمه انگلیسی "ایستر" از Eostre  یا Eostrae ، الهه بهار و باروری ژرمن ها آمده است. مورخان دیگر معتقدند که "Easter" از البیس گرفته شده است، عبارتی لاتین که به معنی "طلوع" است و در زبان آلمانی قدیم، که مقدم بر زبان انگلیسی امروز است، به eostarum تبدیل شده است.

مراسمات و آیین عید پاک

مراسمات و آیین عید پاک از عصر پنج‌شنبه شروع می‌شود، زمانی که خانواده‌ها به درست کردن نان مخصوص عید پاک مشغول می‌شوند. همچنین مردم تعدادی تخم مرغ‌ را با ایجاد سوراخی در آن‌ها خالی کرده و پوسته آن‌ها را رنگ می‌زنند. در جمعه خوب مردم به کلیساها رفته و محیط کلیسا را با نور و  شمع تزیین می‌کنند. در برخی از روستاها تابوتی به عنوان نماد از مقبره عیسی در خیابان‌ها حمل می شود. زنگ کلیساها به صدا درآمده و پرچم‌ها برافراشته می‌شوند.

اواخر شنبه شب، قبل از نیمه شب همه مردم به کلیساها می‌روند. سپس جشنواره‌ای از نور شروع می‌شود که یک لذت واقعی است. بدین صورت که در نیمه شب کلیسا تاریک می‌شود و زنگ کلیساها برای اعلام عید پاک به صدا در می‌آیند و مردم شروع به تشویق و آتش‌بازی و ترقه می‌کنند! کشیش شمعی از شعله جاوید عیسی روشن می‌کند و همه شمع خود را از این شمع روشن می‌کنند. سپس مردم شمع خود را با احتیاط به خانه حمل می‌كنند و با شعله بر روی خانه خود صلیب سیاه می‌اندازند تا خود را بركت دهند.

روشن کردن شمع مسیحیان در کلیسا

پس از آن، خانواده‌ها به خانه برگشته و شام جشن می‌خورند! بعد از شام مراسم شکستن تخم‌مرغ‌های قرمز که نماد خون مسیح است شروع می‌شود. به این ترتیب که یکی تخم انتخابی خود را روی تخم‌مرغ‌های انتخاب شده دیگری می‌شکند در نهایت کسی که تخم مرغ سالم داشته باشد برنده است.

بعد از مراسم شکستن تخم مرغ‌ها، خانواده‌ها شروع به خوردن ماگیریتسای سنتی می‌کنند! در این غذا اندکی گوشت بره را قبل از برشته شدن همراه با مقداری سبزیجات سبز (کاهو، شوید و پیاز) با هم می‌جوشانند. خوردن ماجیریتسا نماد پایان دوره 40 روزه روزه‌داری ست. این مهمانی نوشیدنی و غذا خوردن تا ساعات اولیه روز طول می‌کشد، بعد از آن خانواده‌ها برای به موقع بیدار شدن و صرف ناهار یکشنبه عید پاک می‌خوابند.

یکشنبه عید پاک روز دیگری برای جشن گرفتن است. خانواده‌ها دوباره قبل از ظهر دور هم جمع می‌شوند تا گوشت گوسفند را تفت دهند و سپس از یک ناهار طولانی با مقدار زیادی گوشت، سیب زمینی، سالاد و نوشیدنی لذت می‌برند.

یکی از نماد عید پاک تخم مرغ های رنگ شده و نماد دیگرش خرگوش است. در فرهنگ مسیحی و البته بسیاری از کشورهای دنیا تخم مرغ نماد شروع یک زندگی جدید است. از این رو مردم پیروزی زندگی بر مرگ که همان زنده شدن حضرت مسیح (ع) است و شروع بهار را با این فلسفه پیوند داده و در این مراسم به همین منظور از تخم‌مرغ استفاده می‌کنند.

تخم‌مرغ‌های رنگی عید پاک

ایسترِ بانی یا خرگوش عید پاک به مانند بابانوئل یکی از شخصیت‌های جذاب در بین کودکان است. کودکان بر این باورند که ایستِر بانی تخم‌مرغ‌های روز عید را درجایی پنهان کرده و بچه ها سبد به دست به دنبال این تخم‌مرغ‌ها می‌گردند و پس از پیدا کردن آنها که اغلب از شکلات می‌باشند، آنها را در بین خود تقسیم می‌کنند.

جالب است بدانید که سالانه بیش از 90 میلیون شکلات خرگوشی برای عید پاک درست می‌شود و بیش از 260 میلیون مسیحی ارتدکس در سراسر جهان یکشنبه عید پاک را جشن می‌گیرند.

مراسم عید پاک در ترکیه

ترکیه کشوری سکولار است که هر فردی در آن آزاد است به هر دینی ایمان داشته باشد. اکثریت قوم ترک، مسلمان هستند (99٪). با این حال در ترکیه جوامع مختلفی نیز وجود دارد که به اعتقادات مذهبی مختلف تعلق دارند که از فرقه های مسیحی (ارتدکس یونان ، رسول ارمنی ، سریانی ، کلدانی) ، یهودیت ، یزیدیسم و اقوام دیگر تشکیل شده‌اند.

امروزه در ترکیه بیش از سیصدهزار نفر از فرقه‌های مختلف مسیحی وجود دارند که تقریباً 0.3-0.4 درصد جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند. از این جمعیت مسیحی، حدود 80،000 نفر ارتدکس شرقی، 35،000 نفر کاتولیک، 18،000 نفر یونانی آنتیوکیا، 5000 نفر ارتدکس یونان و 8،000 نفر پروتستان هستند. بنابراین کمتر از یک دهم درصد مردم ترکیه، مسیحی ارتدکس هستند. استان‌های استانبول و هاتای، که شامل آنتاکیا است، با داشتن جمعیت نسبتاً متراکم مسیحی، مهمترین مراکز مسیحیت در ترکیه هستند. اگرچه آن‌ها در این مناطق نیز در اقلیت هستند.

جامعه مسیحیان ارتدکس در ترکیه روزهای شنبه و یکشنبه پاک با برگزاری آیین‌ها و مراسمات گوناگون در کلیساهای سراسر کشور تعطیلات عید پاک را جشن می‌گیرند.

در شهرهای هاتای و استانبول شما به راحتی می‌توانید شور و شوق مسیحیان را برای جشن عید پاک مشاهده کنید. ساکنان مسیحی هاتای و نواحی اطراف آن در مراسم شب زنده‌داری عید پاک در کلیسای ارتدکس در منطقه اسکندرون شرکت می‌کنند، کشیش هنگام سخنرانی در این جشن پیام برادری و صلح را ارائه می‌دهد و به عنوان بخشی از این جشن، کلیسا با چراغ و شمع تزئین می‌شود.

در استان تاریخی جنوب شرقی ماردین، آشوری‌ها نیز جشن را با یک مراسم خاص جشن گرفته و در آنجا برای وحدت ترکیه دعا می‌کنند. خانواده‌ها به کلیسای کورکلار واقع در مرکز ماردین رفته و اقامه نماز می‌کنند، در حالی که گروه های موسیقی متشکل از دختران و پسران به ترکی، عربی، عبری و سریانی سرود می‌خواندند. ساکنان مسلمان پس از مراسم کلیسا به همسایگان خود تبریک می‌گویند.

سرودخوانی دختران و پسران جوان در کلیسا

مردم ترکیه روز عید پاک را با مراسمات خوردن غذا و گوشت بره و دیدار با همسایگان و بستگان خود جشن می‌گیرند. بازدید از این جشن‌ها برای گردشگران بسیار جذاب بوده و هرساله برای این مراسمات مسافران زیادی به ترکیه سفر می‌کنند.

مراسم عید پاک ترکیه در دوران شیوع ویروس کرونا

با شیوع ویروس کرونا جوامع ارتدکس در ترکیه از اقدامات دولت برای مبارزه با ویروس کرونا و کمک به افراد آسیب دیده حمایت کردند. برای اولین بار در حدود 150 سال گذشته، مسیحیان ارتدکس ترکیه در مهمترین جشن خود مجبور شدند در خانه‌های خود شمع روشن کرده و برای بهبود حال بیماران دعا کنند.

برای نسل‌های مختلف، استان هاتای در جنوب ترکیه یکی از قدیمی ترین مراکز برگزاری آیین عید پاک بود و آن‌ها عید پاک را با غذاهای بسیار خوشمزه به همراه شکلات‌ها و تخم مرغ‌های رنگی و آتش‌بازی سپری می‌کردند. اما در سال گذشته (2020) مقررات منع رفت و آمد معتقدین را مجبور کرد در مهمترین جشنواره خود در خانه بمانند.

با این حال، در سال گذشته یک استثنا برای یکشنبه عید پاک، مهمترین تعطیلات سال برای مسیحیان ارتدوکس ایجاد شد. در کلیسای کرکلار، اسقف اعظم گابریل آکیوز روز یکشنبه با خواندن فصلهایی از کتاب مقدس و سر دادن شعارهایی به زبانهای ترکی، عربی، عبری و سریانی این آیین را رهبری کرد. این سرویس به صورت زنده از طریق شبکه های اجتماعی پخش می شد و به مومنان اجازه می داد از خانه های خود تماشا کنند.

برگزاری مراسم در کلیسا بدون حضور مردم در دوران شیوع کرونا

انتظار می‌رود با تداوم شرایط همه‌گیری کرونا امسال نیز شرایط قرنطینه برقرار باشد اما شاید با در نظر گرفتن تدابیری و با فاصله‌گذاری اجتماعی با جمعیت محدودی این جشن‌ها در کلیساها برگزار شود.

مطالب مرتبط
شهر بالن ترکیه را بشناسید
هزینه های سفر به استانبول

سوالات متداول

جشن پاک یا ایستر چیست؟

عید پاک یکی از مهم‌ترین تعطیلات مسیحیان است که در اعتقاد به زنده شدن عیسی مسیح را جشن می‌گیرند. مسیحیان بر این باورند که در این روز عیسی مسیح پس به صلیب کشیده شدن دوباره زنده شده و برخاست و از این رویداد به‌عنوانِ رستاخیز مسیح یاد می‌کنند. در کتاب مقدس، این واقعه سه روز پس از مصلوب شدن عیسی توسط رومی‌ها و تقریباً در سال 30 میلادی رخ داده است.

تاریخ جشن پاک چگونه محاسبه می‌شود؟

عید پاک برای مسیحیان غربی بدین گونه محاسبه می‌شود که اولین یکشنبه بعد از ماه کاملی که پس از اعتدال بهاری (تساوی زمان روز و شب) باشد، عید پاک است. این تاریخ معمولا هرسال میان ۲۲ مارس (۲ فروردین) تا ۲۵ آوریل (۵ اردیبهشت) تغییر می‌کند. مسیحیان کاتولیک و پروتستان عید پاک را مطابق تقویم میلادی جدید و در ماه مارس تجلیل می‌کنند، در حالی که کلیساهای ارتدوکس، این عید را بر اساس تقویم میلادی قدیمی (ژولینی یا رومی) جشن می‌گیرند. در نتیجه برای مسیحیان ارتودکس که به تقویم جولیان پایبند هستند، عید پاک هر ساله یکشنبه بین 4 آوریل (15 فروردین) تا 8 مه (18 اردیبهشت) می‌افتد.

جشن پاک 2021 چه زمانی ست؟

روز عید پاک برای جامعه مسیحیان کاتولیک و پروتستان که به تقویم میلادی پایبندند در تاریخ 4 آپریل (15 فروردین سال 1400) و برای مسیحیان ارتودکس روز 2 می (12 اردیبهشت ماه) می‌باشد.

سنت ها و مراسمات جشن پاک چیست؟

در روز عید پاک و روزهای قبل آن مراسمات و جشن‌های گوناگونی برگزار می‌شود. مسیحیان در این روز از اقوام و آشنایان خود بازدید می‌کنند، گوشت بره می‌خورند، تخم مرغ رنگ می‌کنند، آتش بازی می‌کنند و آیین و مراسمات عید را جشن می‌گیرند.

جشن پاک در ترکیه چگونه است؟

در ترکیه به خصوص در استان هاتای و استانبول مردم مسیحی به کلیساها رفته و شمع روشن می‌کنند. همچنین آتش بازی های زیبایی در شهر انجام می‌شود. مسیحیان در خیابان جشن می‌گیرند و آواز می‌خوانند. هر ساله گردشگران زیادی برای بازدید از مراسم عید پاک به ترکیه سفر می‌کنند.